Hieronder is een overzicht gegeven van de niet geraamde risico’s. Per onderdeel is een bedrag ingeschat voor het risico dat zich kan voordoen. Dit bedrag wordt vervolgens vermenigvuldigd met de kans dat het risico zich voordoet (zeer klein =10%, klein = 30%, gemiddeld = 50%). Als de kans groter is dan 50% wordt hiervoor een bedrag in de begroting geraamd.
Het onderscheid tussen incidentele en structurele risico's wordt naar aanleiding van een overleg met de provincie niet meer gemaakt. We hebben de risico's op basis van actuele ontwikkelingen geactualiseerd en als volgt bepaald:
Nr. | Omschrijving | Bedrag | Kans | Risicobedrag | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Gronden bij de gemeente | 4.700.000 | 30% | 1.410.000 | ||
2 | Vastgoed | 1.000.000 | 50% | 500.000 | ||
3 | Decentralisaties/sociaal domein | 1.500.000 | 30% | 450.000 | ||
4 | Gemeenschappelijke Regelingen | 1.300.000 | 50% | 650.000 | ||
5 | Accres Gemeentefonds | 1.500.000 | 10% | 150.000 | ||
6 | Grondexploitatie grondbedrijf | 0 | 0% | 0 | ||
7 | Verlofstuwmeer | 200.000 | 50% | 100.000 | ||
8 | Btw-compensatiefonds | 200.000 | 50% | 100.000 | ||
9 | Leningen BBZ | 150.000 | 50% | 75.000 | ||
10 | Verzekeringen | 200.000 | 30% | 60.000 | ||
11 | Juridische procedures | 200.000 | 50% | 100.000 | ||
12 | Garantieverplichtingen | 250.000 | 10% | 25.000 | ||
13 | Rente | 150.000 | 30% | 45.000 | ||
14 | Bodemsanering | 100.000 | 30% | 30.000 | ||
15 | Planschade | 100.000 | 30% | 30.000 | ||
16 | Cybercrime | 3.500.000 | 10% | 350.000 | ||
17 | Arbeidsmarktproblematiek | 500.000 | 50% | 250.000 | ||
18 | Inflatie > stelpost indexatie | 2.000.000 | 50% | 1.000.000 | ||
Totaal | 17.550.000 | 5.325.000 |
Algemeen
Ten opzichte van de jaarrekening 2023 en de begroting 2024 is het totale risicobedrag toegenomen en is per saldo na het kanspercentage is het risicobedrag iets afgenomen. Het totale risicobedrag is toegenomen door met name gronden bij de gemeente. Ten behoeve van Borger-West zijn gronden aangekocht. Het risicobedrag is per saldo afgenomen doordat de kans dat deze gronden niet in exploitatie worden genomen, verlaagd is van 50% naar 30%, namelijk er zijn vergevorderde plannen om deze gronden in exploitatie te nemen. Daarnaast zijn enkele bestaande risico's geactualiseerd.
De belangrijkste bestaande risicobedragen (groter dan € 1.000.000) worden hierna toegelicht.
Gronden bij de gemeente (1)
Dit betreft de boekwaarde van de gronden die nog niet in productie zijn genomen (de Nog niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG)) en de overige gronden zoals cultuurgronden. De NIEGG zijn wel aangekocht met de bedoeling om deze te zijner tijd te ontwikkelen en in het Grondbedrijf op te nemen. Het grootste risico met betrekking tot deze gronden is dat één of meerdere plannen niet in productie kan worden genomen en dat de actuele boekwaarde moet worden verlaagd tot bijvoorbeeld de landbouwwaarde.
In het verleden is het risicobedrag berekend op basis van de restant boekwaarde van de nog niet in productie genomen gronden. Dit is een algemene methode. In deze begroting hebben we specifiek beoordeeld welke gronden niet tegen landbouwwaarde zijn gewaardeerd en waar de gemeente een risico loopt op afwaardering. Deze specifieke methode geeft beter inzicht in de risico's dan de algemene methode.
Het bedrag waarover we risico's lopen bedraagt € 4,7 miljoen. Dit betreft o.a. het Strijkijzer en de gronden voor dagrecreatie in Borger. Voor deze specifieke gronden maken we een visie Borger West en daarna zal blijken welke mogelijkheden en kansen, maar ook welke risico's er voor deze gronden zijn.
Het risico dat een plan niet in productie wordt genomen en moet worden afgewaardeerd is 30% en is lager dan vorig jaar (50%). Er zijn al vergevorderde plannen voor het in exploitatie nemen van de gronden Borger West. Het uiteindelijk risico wordt geraamd op € 1.410.000.
Vastgoed (2)
De gemeente bezit zowel maatschappelijk als strategisch vastgoed. Dit vastgoed kan soms ‘onder water’ staan wanneer de boekwaarde hoger is dan de marktwaarde. Het risico bestaat dat op de boekwaarde van deze strategische gronden en panden moet worden afgeboekt als gevolg van een lagere marktwaarde. De boekwaarde van strategisch vastgoed gronden en panden bedraagt € 1 miljoen. Het risico op afwaardering is 50%, zodat het risico, conform vorig jaar, € 0,5 miljoen bedraagt.
Decentralisaties / Sociaal Domein (3)
De budgetten van de Wmo en Jeugd zijn niet standaard geïndexeerd. De huidige ramingen hebben financiële risico’s. Voor een groot deel is er sprake van een openeinderegeling. We schatten de kans op overschrijdingen van het Sociaal Domein op 30%. We schatten het risico op € 1.500.000. Dit risico is fors hoger dan vorig jaar (€ 200.000). Dit komt door vergrijzing, lage eigen bijdrage en relatief hoge prijsstijgingen.
Gemeenschappelijke Regelingen (4)
Met betrekking tot de Gemeenschappelijke Regelingen loopt de gemeente het risico dat hogere financiële tekorten achteraf door de deelnemende gemeenten moeten worden bijgepast. Dit risicobedrag wordt jaarlijks geactualiseerd op basis van onze bijdrage aan de 7 belangrijkste Gemeenschappelijke Regelingen (VRD, GGD, RUD, Emco, Wedeka, Recreatieschap Drenthe en Publiek Vervoer).
Het risicobedrag wordt ingeschat op 25% (= € 1.300.000) van het totaalbedrag van afgerond € 5,2 miljoen dat in 2024 aan de 7 genoemde Gemeenschappelijke Regelingen als gemeentelijke bijdrage is verschuldigd. De kans dat het risico zich voordoet wordt ingeschat op 50% (= € 650.000).
Accres Gemeentefonds (5)
Het gemeentefonds was tot dus ver afhankelijk van de rijksuitgaven (zogenaamd "samen de trap op en af"). Met ingang van 1 januari 2024 is de systematiek gewijzigd naar het bruto binnenlands product (BBP). Deze systematiek is stabieler dan de oude systematiek. De nieuwe systematiek kan het Gemeentefonds ook in de toekomst, afhankelijk van de economie van Nederland, nog flink fluctueren. Dit is een risico voor onze begroting. Het risicobedrag wordt geschat op € 1.500.000 en een kans van 10%.
Grondexploitatie Grondbedrijf (6)
Voor de specifieke verliesgevende grondexploitaties zijn voorzieningen gevormd. De algemene reserve Grondbedrijf is voor het opvangen van de algemene risico's. In dit onderdeel zijn dan ook het bedrag en het risicopercentage nul.
Cybercrime (16)
Het risico van cybercrime betreft het risico dat criminelen ongeautoriseerd toegang krijgen tot de data van organisaties en systemen platleggen waardoor deze niet meer bij hun eigen gegevens kunnen. Om weer toegang tot de eigen gegevens te krijgen wordt er vervolgens "losgeld" geëist. Ervaringscijfers leren dat de schade van een dergelijke aanval kan oplopen tot circa € 140 per inwoner. De kans dat een dergelijke aanval zich voordoet wordt ingeschat op 10%.
Inflatie (18)
Het risico van loon- en prijsstijgingen bestaat dat de stelpost voor indexatie wordt overschreden. We hebben het risico globaal geraamd op 5% van het niet geïndexeerde deel van de begrote lasten.